Mindset Matrix: กรอบแนวคิดเพื่อการพัฒนาทัศนคติและศักยภาพการทำงาน
โดย ดร.นิติ ยอดดำเนิน
แนวคิดเรื่อง Mindset เป็นประเด็นสำคัญที่มีผลต่อพฤติกรรม การตัดสินใจ และความสำเร็จทั้งในชีวิตส่วนตัวและการทำงาน งานวิจัยด้านจิตวิทยาพัฒนาการของ Carol S. Dweck (2006) ได้ชี้ให้เห็นว่า บุคคลที่มี Growth Mindset หรือทัศนคติแบบเติบโต มักจะเปิดรับความท้าทาย เรียนรู้จากความผิดพลาด และพัฒนาตนเองได้ต่อเนื่อง แตกต่างจากผู้ที่มี Fixed Mindset ซึ่งมักเชื่อว่าความสามารถเป็นสิ่งตายตัว ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้
เพื่อให้สามารถประเมินและทำความเข้าใจทัศนคติของบุคคลในเชิงปฏิบัติ ดร.นิติ ยอดดำเนิน ได้พัฒนาเครื่องมือที่เรียกว่า Mindset Matrix โดยเป็นกรอบแนวคิดที่ผสานมิติ โอกาส (Opportunity View) เข้ากับมิติ ความคิด/ความเชื่อในตนเอง (Self-Belief) เพื่อตรวจสอบว่าบุคคลแต่ละคนมีทัศนคติแบบใด และแนวโน้มที่จะพัฒนาไปสู่การเติบโตได้มากน้อยเพียงใด
องค์ประกอบของ Mindset Matrix Mindset Matrix มี 2 แกนสำคัญ มุมมองต่อโอกาส (Opportunity View) และด้าน ความคิด/ความเชื่อในตนเอง (Self-Belief) การผสมผสานทั้งสองมิติทำให้เกิดตาราง 16 ช่อง ซึ่งสะท้อนถึงรูปแบบทัศนคติที่แตกต่างกันออกไป เช่น Fixed Mindset, Mixed Mindset และ Growth Mindset
การจัดกลุ่มทัศนคติ จากกรอบแนวคิดดังกล่าว ชี้ให้เห็นว่า บุคคลสามารถถูกจัดกลุ่มตามลักษณะ Mindset ได้ ภายใต้ตารางแนวคิด ดังนี้ กลุ่มไม่เติบโต (Fixed Mindset มักยึดติดกับข้อจำกัด ไม่กล้าลอง และไม่เชื่อในศักยภาพของตนเอง กลุ่มลังเล (Mixed Mindset เริ่มเปิดใจบ้าง แต่ยังขาดความเชื่อมั่นหรือยังไม่เห็นทางที่ชัดเจนกลุ่มพัฒนาได้ (Growth Mindset มีความเชื่อมั่น เริ่มลงมือทำ และมองเห็นความเป็นไปได้ในการพัฒนา และ กลุ่มเติบโตเต็มที่ (Strong Growth Mindset ) มีทั้งความเชื่อมั่นและการลงมือทำที่แน่วแน่ มุ่งมั่นต่อการเรียนรู้และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
กล่าวโดย สรุป Mindset Matrix ของ ดร.นิติ ยอดดำเนิน ถือเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้องค์กรและบุคคลเข้าใจแนวโน้มทัศนคติของตนเองได้อย่างเป็นระบบ โดยมีพื้นฐานแนวคิดสอดคล้องกับงานวิจัยด้าน Growth Mindset ของ Carol S. Dweck แต่ได้รับการต่อยอดให้ใช้งานได้จริงในบริบทการทำงานและการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ กรอบแนวคิดนี้จึงไม่เพียงช่วยสะท้อนระดับทัศนคติ แต่ยังเป็นแนวทางสำคัญในการออกแบบการพัฒนา การโค้ช และการสร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ภายในองค์กร ได้อีกด้วย
